COMBINEER ALS LEIDER PRESTATIEGEDREVENHEID MET EEN WIJ GEVOEL

De drive om goed, en liefst beter dan anderen, te willen presteren kan een zeer positieve eigenschap zijn voor managers. Slim dus om in de selectie mee te nemen. Echter, soms kan deze prestatiegedrevenheid het bereiken van prestaties ook tegenwerken. Dit blijkt vooral het geval in team-settings. Wat blijkt uit onderzoek: een sterk wij gevoel in het team bepaalt of prestatiegedrevenheid positief, of juist negatief uitwerkt op prestaties. Combineer daarom als leider prestatiegedrevenheid met een wij gevoel.

Prestatiegedreven mensen presteren beter

In de HR literatuur kennen we het begrip “Performance Goal Orientation” (PGO), vrij vertaald als prestatiegedrevenheid, of een drive to prove. PGO is een focus op het willen outperformen van anderen. Wetenschappers zijn het er over eens dat hoe hoger iemands PGO, hoe hoger zijn/haar individuele performance meestal is. Echter, in de praktijk zien we ook vaak dat een hoge PGO ervoor zorgt dat mensen juist slechter presteren. Onderzoek gepubliceerd in het toonaangevende Journal of Applied Psychology geeft een verklaring voor deze paradox (Dietz, van Knippenberg, Hirst en Restubug, 2015).

Het probleem: team doelen

Performance Goal Orientation (PGO) heeft een sterk motiverend potentieel. Dit komt voort uit de natuurlijke neiging van mensen om zichzelf met anderen te vergelijken. Anderen te willen outperformen wordt dan een drijfveer. Dit vormt een sterke motivatie om goed te presteren. In de praktijk is er echter een complicerende factor. Professionals werken meestal in teams met gezamenlijke team-doelen. Een hoog PGO kan in deze team-settings problematisch worden en ertoe leiden dan mensen juist slechter gaan presteren. Dit komt, zo blijkt, omdat voor mensen met een hoge PGO in dat geval de leden van het team de ‘competitie’ vormen.

De oplossing: een wij gevoel

De meeste organisaties zijn sterk team-based zijn en prestatiegedrevenheid is een veel gebruikt selectiecriterium van managers. Daarom is het belangrijk om te begrijpen wanneer Performance Goal Orientation PGO helpt in plaats van juist tegenwerkt. Hier bleek een belangrijke variabele het verschil te maken: gedeelde team identificatie (GTI), vrij vertaald als “wij gevoel” van het team. Sociale identificatie, oftewel hoe mensen zichzelf als lid van een groep definiëren, is van invloed op hoe mensen zich met anderen vergelijken (Tafjel and Turner 1986). Daardoor is het zo dat met wie mensen met een hoge PGO zich vergelijken afhangt van hun persoonlijke sociale identificatie.

Het wij gevoel in het team is daarin erg belangrijk. Dit is bepalend of mensen andere teams, of juist andere individuen in het eigen team als relevante competitie zien. Als een team een hoog wij gevoel heeft, deelt het team een eenheid. Het “wij gevoel” wakkert vergelijking met andere teams aan. Omgekeerd, als het wij gevoel laag is, zijn niet andere teams maar juist de teamgenoten in het team de benchmark met wie men zich vergelijkt.

PGO

Het onderzoek liet zien dat een wij gevoel een kanaliserend effect heeft op de PGO van mensen. Leden van een team met een hoge GTI zien teamgenoten als leden van een inclusief ‘wij.’ Daardoor worden teamleden niet langer gezien als targets voor competitie. Het gevoel van wij verschuift de prioriteit van individuen naar de prestaties van het team als geheel. De PGO wordt gekanaliseerd richting andere teams. Hoewel PGO een persoonskenmerk is, kan het ook een kenmerk van een team zijn. In dat geval kijken we naar de gemiddelde PGO score van een team en spreken we van TPGO. Teams met hoge TPGO presteren stukken beter met een sterk wij gevoel, maar een hoog TPGO werkt ze juist tegen bij een laag wij gevoel.

Combineer prestatiegedrevenheid met een wij gevoel

Het onderzoek toonde aan dat als er een hoog wij gevoel is, individuele doelen op de achterbank plaatsnemen en teamdoelen voorop komen te staan. Het wij gevoel kanaliseert dus de prestatiegedrevenheid: richting team performance bij een hoog wij gevoel, en richting individuele performance bij een laag wij gevoel. Hoe meer een individu zich identificeert als een onderdeel van een team, hoe minder belangrijk individuele doelen worden, maar hoe belangrijker team doelen worden en het beter presteren dan andere teams ook wordt.

Het is belangrijk om als leider te snappen hoe PGO werkt. Helemaal in organisaties die sterk team-based zijn. Teams met een hoge PGO profiteren aanzienlijk meer van hun drive als er ook een sterk wij gevoel in het team heerst. Het creëren van een sterke TPGO en een sterk wij gevoel tegelijk zou dan ook een prioriteit moeten zijn.

Leiders zouden het wij gevoel in algemene zin kunnen stimuleren door de waarde van het collectief te benadrukken en het denken vanuit het “wij” als norm aan te moedigen. Denk dan bijvoorbeeld concreet aan het definiëren van gezamenlijke verantwoordelijkheden, erkenning geven aan collectieve prestaties, en de-stimuleren van subgroepvorming, en het geven van gezamenlijke team-feedback.